Agustín Fernández Paz: Premio Nacional de Literatura Infantil e Xuvenil

Nova de hoxe en La Voz de Galicia:

«A miña obsesión é loitar pola dignificación da literatura xuvenil»
O autor lucense radicado en Vigo é o novo gañador do Premio Nacional ?de Literatura Infantil y Juvenil pola obra «O único que queda é o amor»

Agustín Fernández Paz (Vilalba, Lugo, 1947), espertou onte como nunha novela na que ao protagonista lle concedían o Premio Nacional de Literatura Infantil y Juvenil 2008. Pero non era un soño. O autor acadou o galardón que outorga o Ministerio de Cultura pola súa obra O único que queda é o amor , editada por Xerais en galego e por Anaya en castelán. O premio, dotado economicamente con 20.000 euros, distingue ao mellor libro de literatura infantil ou xuvenil publicado no 2007 en calquera das linguas oficiais que se falan en España. Fernández Paz, un dos grandes referentes da literatura infantil e xuvenil en galego, que reside en Vigo, onde se retirou o curso pasado como profesor de ensino secundario no Instituto Os Rosais II, no daba feito con tanta chamada.

-Pois como debe ser gañar o Nobel, ¿non?
-Bueno, iso non me preocupa ¡porque nesas creo que xa non me vou ver!
-¿Que valor lle outorga a este recoñecemento?
-Hoxe non é o momento no que estou máis consciente da cuestión, pero o valor é obvio. Durante os últimos anos tiña case sistematicamente un libro meu nos finalistas do premio nacional e non me sorrira a fortuna nunca. Acadalo para min é unha satisfacción grande polo significado que ten o premio, polo xurado, e porque é un recoñecemento que me facía ilusión.
-O seu libro premiado está escrito en galego. ¿Pódese ler xa no resto do país?
-Si. Toda a miña produción literaria está escrita en galego e traducida a outras linguas. No caso de O único que queda é o amor , xa está en castelán, portugués e sairá en catalán no Nadal.
-Aínda que é una novela xuvenil, ¿pode interesar a un adulto?
-É un libro dos que eu chamo de fronteira. Así pódenme ler rapaces de 15 anos e adultos sen prexuízos. Se fora ao revés, non sería posible. Non me agradan as convencións que hai socialmente sobre o termo literatura xuvenil, que se asocia con obras lixeiras de sexo, drogas e rock & roll. Na miña opinión, que defendo cos meus libros, a literatura xuvenil é aquela que poden ler os mozos independentemente de que tamén o poidan facer os adultos. O exemplo máis claro pode ser O neno co pixama a raias , que é claramente un libro xuvenil no sentido de que non ten complexidades formais.
-¿Por que apostou sempre pola literatura xuvenil?
-Porque os mozos son os lectores aos que me interesa dirixirme, quizás pola miña profesión de docente. Desde os anos 70 vinme na obriga de ler moitos libros deste tipo para recomendalos logo aos alumnos, e encontreime coa sorpresa de que polo mundo adiante había escritores magníficos que traballaban para un público xuvenil. Eu non fago máis que seguir os pasos de xente como Roald Dahl o Jostein Gaarder, que foron referencias para min. O escritor noruegués dicía nunha entrevista que el estaba empeñado en loitar por unha dignificación da literatura xuvenil. Apúntome a esas palabras.. É tamén a miña obsesión. O lectorado mozo é a semente do lectorado adulto e é importante escribir obras con calidade formal e interese .

Daniel Pennac en El País

Octavi Martí publica hoxe en El País unha longa entrevista con Daniel Pennac. Aquí tedes o último parágrafo:

Entre as satisfaccións inesperadas do autor Pennac está a acollida que mereceu Como unha novela (Xerais), un ensaio sobre a natureza da lectura, sobre o pracer que proporciona e como este non pode ser obrigatorio. "Cada curso atopábame con algún alumno que me preguntaba, o primeiro día de clase, se ía ser obrigatorio ler. Cando che preguntan iso estanche dicindo outra cousa: non se trata de que non lles guste ler, o que non lles gusta é que a continuación lles preguntes, que lles poñas en evidencia en clase, aparecer ante os ollos dos demais e os propios como un imbécil. ¡Todo iso non ten nada que ver coa lectura! ¡As preguntas non son a lectura! Desde fai décadas esa situación vén repetíndose e o Ministerio de Educación Nacional persiste nunha técnica que se revelou nefasta, polo menos para unha porcentaxe importante de alumnos. Eu líalles en clase fragmentos, afacíalles a descubrir a maxia do sentido. Ao final pedíanme os libros para poder acabalos, para saber como terminaba o que eu lles comezou". Pero se a idea xeral é boa para todos, a receita necesita de fórmulas de aplicacións personalizadas. Os rapaces non chegan á escola en igualdade de condicións. Por iso Pennac recorda o seu caso e o doutros moitos que lle fixeron ser feliz como profesor. Que aínda hoxe fan que vaia a miúdo aos institutos e colexios para falar cos alumnos. "O mellor é que moitos deles, que falan un francés cheo de tacos, repróchanme que nas miñas novelas tamén os haxa. ¡Para eles a literatura, a letra impresa, é sacra e non merece ser contaminada por vulgaridades!".

Entrevistas na Biblioteca

Iniciamos hoxe unha nova sección en Biblioafonso, Entrevistas na Biblioteca.
As bibliotecas municipais de Cambre contan cunha notable presenza no eido educativo e cultural do concello. Nos últimos meses inaugurouse a reforma e ampliación da Biblioteca Os Templarios. Teñen, polo tanto, un merecido prestixio social e mesmo gozan de reiterados recoñecementos do Ministerio de Cultura. Pode semellar oportuno que a primeira persoa que pase por esta sección sexa a directora destas bibliotecas, dona Ángeles Roca.

¿Canto tempo leva como responsable das Bibliotecas Municipais de Cambre?
23 anos. Dende maio de 1984, data na que se abriu a primeira biblioteca en Cambre, a que hoxe actúa como Central.

¿Como é e que caracaterísticas pode salientar da rede de bibliotecas municipais de Cambre?
Na actualidade conforman a rede municipal 3 bibliotecas: a Central, no núcleo de Cambre, na rúa Samosteiro; a Biblioteca Municipal Os Templarios, na parroquia do Temple, na rúa Paseo dos Templarios; e a Biblioteca Municipal Xabier P. Docampo, na Urbanización A Barcala, na rúa Río Gándara. Contan, a 31 de maio de 2007, cun fondo de 66.144 documentos e con 6.804 socios.

Son bibliotecas pequenas, pero coido que dinámicas. Desenvolven unha programación estable de Actividades de Animación á Lectura, de outubro a maio, para os máis pequenos, que titulamos “Encontros e contos nas Bibliotecas Municipais de Cambre”: O Moucho Leroucho, Paula Carballeira e Contacontos en inglés. Este programa ten continuidade nos encontros que realiza o Moucho nas propias aulas de infantil e primaria dos centros públicos de Cambre.

Na Biblioteca Central contamos cunha Sala de Exposicións na que se realizan durante a maior parte do ano, actividades e exposicións de todo tipo (fotografía, ilustración, gravado, pintura, etc.), con visitas guiadas moitas delas; alberga tamén no mes de abril os talleres de ilustración e banda deseñada, ou calquera conferencia ou encontro.

¿Que servizos prestan no día a día as bibliotecas de Cambre a mozos e mozas e tamén a adultos?
Pois ademais de lectura en sala, hemeroteca, préstamo, tanto libros como outros formatos, contamos con equipos informáticos en cada unha das bibliotecas, con acceso gratuito a Internet durante unha hora e media por usuario e día. A rede inalámbrica de cada unha das salas permite tamén aos usuarios a conexión gratuita desde ordenadores portátiles, durante o tempo de apertura. Para utilizar estes servizos, só se necesita ser socio dalgunha das tres bibliotecas municipais, isto consíguese con só dúas fotos.
A partir de outubro, nas bibliotecas de Cambre e en todas as da Rede de Bibliotecas de Galicia, cada usuario socio, poderá acceder a “Ocenet Saber e Ocenet Salus”, dúas ferrramentas adquiridas recentemente pola Dirección Xeral de Creación e Difusión Cultural.

Tamén para o próximo curso esperamos poñer en marcha un clube de lectura para adultos sen límite de idade, e que se publicitará cando dea comezo.

Hai que recordar ademais que as tres bibliotecas municipais dispoñen para préstamo, de varios exemplares de todos os libros de lecturas recomendadas ou obrigatorias dos centros de ensino público de Cambre. No suposto de que, nun momento dado, ese préstamo solicitado non estivese dispoñible, quedaría recollido nunha lista de espera.

¿Que novas adquisicións salientarías para os próximos meses?
Ademais de adquisicións de novidades e actualización dos distintos fondos, tanto en formato papel como noutros soportes, a principios do vindeiro curso escolar temos previsto ampliar a colección de banda deseñada, pois ademais de que nolo están demandando os mozos e mozas, este pasado mes de abril tivemos talleres de banda deseñada, programados para 3º curso de ESO, con moi boa acollida e aos que pensamos dar continuidade no próximo abril. Cremos que o complemento lóxico é poder dispoñer dunha ampla selección de títulos.

¿Que proxectos de futuro pode salientar?
Esperamos poder contar cunha biblioteca Central que poida prestar uns servizos axeitados ás necesidades dos usuarios e usuarias do século XXI.

Contar coa totalidade do fondo de toda a rede informatizado e ampliación de horarios de apertura ao público, sobre todo na Central. Evidentemente isto conlevaría un incremento considerable de persoal.

¿Como son as relacións entre as bibliotecas municipais e os centros de ensino público de Cambre e nos seu caso, coas bibliotecas escolares?
É evidente que desde as bibliotecas municipais traballamos máis cos centros de ensino primario. Temos unha programación de Animación á Lectura que facemos estensiva ás aulas de infantil e primeiro curso de primaria, con préstamos periódicos de libros a estas aulas. De todos os xeitos, desde aquí reitero que as bibliotecas están, por suposto, tamén abertas aos centros de secundaria, non só para préstamos senón en calquera iniciativa na que poidamos colaborar.
O que sí me gustaría salientar, é a boa disposición e colaboración coas bibliotecas municipais de Cambre, por parte de todo o profesorado, tanto o de ensino de infantil e primaria como o de secundaria, cousa que agradezo moi sinceramente.

¿Que desexarías despois de que alumnos e alumnas de secundaria de Cambre lesen esta entrevista?
Pois despertarlles a curiosidade de acudir ás bibliotecas, se é que non o fan normalmente, (seguro que sempre poderán atopar algo que lles interese) e que algunha ou algún deles chegase a ser Supermoucho das Bibliotecas Municipais de Cambre, iso significaría que estaría entre os máis lectores e lectoras do ano.

Moitas grazas pola súa colaboracións e parabéns polo traballo.